Brüksel'de düzenlenen AB-ABD Zirvesi kapsamında ABD Başkanı Joe Biden, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel bir araya geldi. 2 saatten fazla süren zirve sonunda gazetecilerin karşısına sadece AB kurumlarının başkanları çıktı.
AB Komisyonu Başkanı Von der Leyen, AB ile ABD arasında Airbus-Boeing sübvansiyonları üzerinden yaşanan ticaret anlaşmazlığına ilişkin, "Bu toplantı havacılıkta önemli bir gelişme ile başladı. Anlaşma ile ilişkilerimizde gerçekten yeni bir sayfa açılıyor. Neredeyse Davadan işbirliğine 20 yıllık anlaşmazlık İlerliyoruz Dünya Ticaret Örgütü (WTO) tarihinin en uzun ticaret anlaşmazlığını sona erdiriyoruz.
Anlaşmaya göre taraflar yolcu uçaklarının üretimini sübvanse etmeyecek.
AB ve ABD toplam 11,5 milyar dolarlık gümrük vergisini 5 yıl süreyle askıya alacak.
AB ile ABD arasındaki havacılık sorunu 17 yılı aşkın süredir çözülemeyen bir sorun olarak öne çıkıyor.
Merkezi ABD'de bulunan dünyanın en büyük uçak üreticisi Boeing ve Avrupa şirketi Airbus, Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya ve Hollanda ile ortaklaşa birbirlerini yasadışı kamu desteğiyle suçladı.
Bu şirketler DTÖ bünyesinde sektördeki haksız rekabet gerekçesiyle birbirlerine karşı yasal işlem başlattı.
ABD, Avrupa ülkelerinin Airbus şirketine sağladığı teşviklerin yasa dışı olduğunu iddia ederken, AB, Boeing'e tanınan vergi imtiyazlarıyla ABD'nin şirketle yaptığı askeri sözleşmelerin yasa dışı olduğunu iddia etti.
2019'da DTÖ, ABD'nin Airbus'a yasa dışı sübvansiyonlar nedeniyle AB ürünlerine yıllık 7,5 milyar dolarlık ek bir tarife koymasını onayladı. Bu onaydan sonra ABD bu vergileri uygulamaya başladı.
Washington yönetiminin 2020 yılında Boeing'e verdiği yasadışı destek nedeniyle, DTÖ aracılık kurumu AB'nin ABD'ye yaklaşık 4 milyar dolarlık ek gümrük vergisi uygulamasını onayladı ve AB söz konusu vergileri yasalaştırdı.
AB Komisyonu Başkanı Von der Leyen, toplantıda AB ile ABD arasında Ticaret ve Teknoloji Konseyi kurmaya karar verdiklerini belirterek, amaçlarının ticaret ve yatırımları canlandırmak, teknik engelleri azaltmak ve Türkiye'de işbirliğini geliştirmek olduğunu söyledi.
Von der Leyen, çelik ve alüminyum konusunda bir an önce çözüm sağlamak için bir çalışma grubu kurmaya karar verdiklerini belirterek, birkaç ay içinde bu konuda ilerleme beklediğini söyledi.
Von der Leyen, salgınla mücadele için "Aşı Görev Gücü" kurmaya karar verdiklerini belirterek, bu çerçevede Kovid-19 aşısı ve ilaç üretimi ile ilgili konuların ortak görüşüleceğini kaydetti.
Von der Leyen, 2050 yılına kadar iklime zarar vermeyen ekonomileri çevresel hedefleri doğrultusunda dönüştürmek için çalışmak üzere bir İklim Eylem Grubu kuracaklarını belirtti.
Von der Leyen, ABD ile zirvede Çin'in görüşülüp konuşulmadığına ilişkin bir soru üzerine, konunun gündeme geldiğini belirterek, "Sistem, insan hakları ve insan onuru söz konusu olduğunda Çin ile sistemsel rakibiz. Soru işareti yok." Dedim.
Rusya ile ilgili olarak, von der Leyen, "AB-Rusya ilişkileri şu anda olumsuz bir sarmalda.
Von der Leyen, Rusya'nın AB'ye yönelik eylemlerine karşı çıkacaklarını ve en azından sivil toplum temasları ve halk sağlığı gibi alanlarda birlikte çalışmak isteyeceklerini belirtti.
Biden ile yaptığı görüşmede Avrupa'nın stratejik özerklik ve egemenliği konularının gündemde olup olmadığı sorusuna ilişkin von der Leyen, bu terimlerin doğrudan konuşulmadığını belirtti.
Von der Leyen, "Uzun zamandır müttefik ve dostuz. Aynı dünya görüşlerini ve değerleri paylaşıyoruz. Biden bize Avrupa'yı ne kadar önemsediğini söylüyor. Biz Amerikalıların Avrupa'ya ihtiyacı var" dedi. Biz Avrupalıların da Amerikalı arkadaşlara ihtiyacı var."
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, ABD Başkanı Biden'in İsviçre'nin Cenevre kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapacağı görüşme öncesinde AB'nin Rusya'ya nasıl bir mesaj vermek istediği sorulduğunda, "Mesaj çok basit. Yasadışı ve yıkıcı faaliyetlerini kınadık. birkaç hafta önce." şeklinde cevap verdi.
Avrupa'nın doğusundaki ülkelerde ve Batı Balkanlarda demokratik kurumları desteklediklerini ifade eden Michel, ABD ve benzeri ülkelerle otoriter rejimlere karşı durmanın önemli olduğunu söyledi.