Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in çalkantılı dünya koşullarına karşı 9 yıl önce ortaya koyduğu, ortak kazanca dayalı yeni tip uluslararası ilişkiler teorisi, Çin’in uluslararası ilişkiler konusunda izlediği temel ilke haline gelmiştir.
Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nde 9 yıl önce bir konuşma yapan Xi, dünya ülkelerini işbirliği ve ortak kazanca dayalı yeni tip uluslararası ilişkiler kurmaya çağırmıştı. Böylece ilk kez yeni tip uluslararası ilişkiler teorisi ortaya konmuş oldu. Ondan sonra farklı uluslararası alanlarda defalarca söz edilen bu teori, Çin’in uluslararası ilişkiler konusunda izlediği tutum ve ilke oldu.
Yeni tip uluslararası ilişkiler teorisinin vurgusu “yeni”dir. Bu teorinin neresinin yeni olduğu sorusuna Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi şöyle cevap verdi: “Çatışma yerine işbirliği, tekel yerine ortak kazanç teşvik ediliyor. ‘Sıfır Toplamlı Oyun’ veya ‘Zafer elde eden her şeyi alır’ gibi düşünceden artık vazgeçilmelidir.”
Xi Jinping 28 Eylül 2015’de BM 70. Genel Kurulu toplantısında yaptığı konuşmada işbirliği ve ortak kazanca öncelik verildiği yeni tip uluslararası ilişkiler teorisini açıkladı.
Xi, Çin Komünist Partisi 19. Ulusal Kongresi Raporu’nda Çin’in barış, gelişim, işbirliği ve ortak kazanca dayalı bayrağını tutarak, dünya barışını korumayı ve ortak gelişimi hızlandırmayı amaçlayan dış politikayı izleyeceğini belirtti. Xi, barış içinde bir arada yaşama ilkesi temelinde tüm ülkelerle dostluk ve işbirliği ilişkilerini geliştirerek karşılıklı saygı, adalet, işbirliği ve ortak kazanca dayalı yeni tip uluslararası ilişkilerin tesis edilmesini hızlandıracaklarını vurguladı.
Xi, konuşmasında yeni tip uluslararası ilişkileri karşılıklı saygı, adalet, işbirliği ve ortak kazanç kelimleriyle tanımladı. Bu, günümüzde ülkeler arasındaki ilişkilere en doğru yaklaşım için yön verdi. Çin Uluslararası Sorunlar Araştırma Enstitüsü Uluslararası Strateji Araştırma Akademisi Başkanı Zhang Weiwei bu konuda şunları söyledi: “Karşılıklı saygının zengin içerikleri bulunuyor. Bu konuda ülkelerin büyük olsun küçük olsun, güçlü olsun zayıf olsun, zengin olsun fakir olsun eşit konumda olmaları gerektiği vurgulandı. Geçmişe baktığımızda uluslararası ilişkilerde orman kanununun hakim olduğunu görüyoruz. Bunun farkında olan Çin, tüm ülkelerin ve özellikle gelişmekte olan ülkelerin meşru haklarının korunması gerektiğini ortaya koydu. Küreselleşme süreci hızlanırken ülkeler arasındaki temaslar da sıkılaşmaktadır. Hiçbir ülke, insanoğlunun karşı karşıya bulunduğu ortak sıkıntıları tek başına halledemez. Dolayısıyla dünya ülkeleri, el ele vererek ortak çıkarlarını bulmalı.”
Xi Jinping, 21 Eylül 2021’de Beijing’de video konferans yoluyla BM 76. Genel Kurulu görüşmelerine hitabında dayanışmayı güçlendirmeleri gerektiğini vurguladı. Xi, sözlerine şöyle devam etti: “Bir ülkenin başarısı, diğer bir ülkenin başarısızlığa uğraması anlamına gelmez. Bu dünya, tüm ülkelerin ortak gelişmesi ve ilerlemesini barındırabilir. Çatışma yerine diyalog, gruplaştırma yerine müsamahada ısrar etmeliyiz. Karşılıklı saygı, adalet, işbirliği ve ortak kazanca dayalı yeni tip uluslararası ilişkiler kurmalıyız. Ortak çıkarlarımızı bulup, en büyük eş merkezli çember çizelim.”
Hibya Haber Ajansı
