CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba geride kalan 2021 yılının işsizlik sigorta fonu verilerini değerlendirdi. Ağbaba yaptığı yazılı açıklamada 2021 yılında her 100 işsizin sadece 43’ü fondan yararlanabilirken, fondaki aslan payını yine işverenlerin aldığına dikkat çekti.
Ayrıca Ağbaba fondaki iktdar yağmasına son verilmesi çağrısında bulunurken, "2021 yılında işsizlere bir darbede işsizlik fonundan yapıldı’’ dedi.
Ağbaba'nın tespit ve değerlendirmeleri şöyle:
İşsiz kendi fonundan yararlanamadı.
2021 yılının Ocak-Kasım ayları arasında 1 milyon 322 bin işsiz gelir desteği alabilmek için işsizlik sigorta fonuna başvururken, bu aylar arasında fondan destek alabilen işsiz sayısı 572 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
Bir başka deyişle işsizlik sigorta fonuna başvuru yapan işsizlerin sadece yüzde 43’ü işsizlik ödeneği hakkından yararlanabildi. Bu her 100 işsizin sadece 43’ünün fondan yararlanabildiği anlamına geliyor.
Fon işverene ucuz kaynak oldu.
2021 yılının genelinde işsizlere fondan toplam verilen destek miktarı ise 5 milyar 560 milyon TL olarak kayıtlara geçti. Öte yandan işverenlere geçtiğimiz yıl içinde ödenen ‘’teşvik ve destek’’ ödemeleri ise 21 milyar 677 milyon TL’ye ulaştı. İşverenler fondan geçtiğimiz yıl işsizlerden 3,8 kat daha fazla kaynak kullanmış oldu.
YIL
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ
DESTEK VE TEŞVİK ÖDEMELERİ
2020
8.384.775
18.088.597
2021
5.560.998
21.677.664
Kaynak;2021 İşsizlik Sigorta Fonu Aralık Ayı Bülteni
Bir diğer dikkat çekici veri ise her yıl fondan işverenlere verilen desteğin miktarı artarken, işsizlere verilen ödeneğin ise azalmasıdır. 2020 yılında işverenler teşvik ve destek ödemeleri adı altında aldığı miktar 18 milyar TL olurken, işsizlere ise verilen toplam ödeneğin miktarı 8,3 milyar TL’ idi.
2021 yılında işsizler kendi fonundan bir önceki yıla göre yaklaşık 3 milyar TL daha az yararlanabilirken, işverenler ise 3,6 milyar TL fondan daha fazla destek almış oldu.
Giderler gelirleri aştı.
2021 yılında fonun giderleri gelirlerinin tam 12 milyar TL fazlası oldu. 2021 yılında fonun 46 milyarlık gelirine karşın gideri ise 58 milyar 490 milyon TL oldu.
Giderlerin büyük bir kısmını ise yine işverenlere verilen destekler oluşturdu. Teşvik ve 29 milyar TL kaynak aktarıldı.
Ayrıca fonun maddi varlığı da salgın döneminde verilen teşvikler ve diğer kaynak aktarımlarını da düşündüğümüzde 89 milyar TL’ye kadar inmiş durumda. İktidarın ucuz borçlanma aracı olarak kullandığı fondaki devlet tahvillerinin oranı hala büyüklüğünü koruyor. Fonun maddi ve mali varlığının yüzde 86,5’i tahvil, yüzde 13,5’i ise mevduattan oluşuyor.
Fondaki yağmaya son verilmelidir.
Vergi teşvikleri, hazine garantili ihaleler, kamu özel iş birliği adıl atında mali transferler vb. başta olmak üzere kamu maliyesinin tüm kaynakları neredeyse büyük sermayeye aktarılmış durumda.
İşsizlik sigorta fonu, kamu maliyesinin büyük şirketler ve işverenler lehine yağmalanmasının tipik bir örneği konumundadır. İşsizlik sigorta fonu adı üzerinde işsizlere işsiz kaldıkları dönemde temel gelir desteği vermekle sorumludur. Lakin Türkiye’de bu durum tam tersine dönmüş vaziyettedir. Neredeyse işsiz kalanlar dışında herkes bu fondan dilediği gibi kaynak alabilmektedir.
İşçilerin fondan yararlanabilmesi için var olan son üç yıl 600 gün prim şartı ve son 120 gün kesintisiz çalışma şartı, işçilerin zaten fondan yararlanabilmesini imkânsız hale getiriyor. Yararlanabilenler ise fondan 6, 8 ve en fazla 10 aylık sürelerle destek alabiliyor.
ürkiye’de neredeyse her iki işçiden birinin asgari ücretle çalıştığını düşündüğümüzde fondan işsizlere verilen desteklerin büyük bir bölümü asgari ücretin neredeyse yarısı ile sınırlı kalmaktadır.
Bu bakımdan fondan yararlanma koşulları çalışanlar lehine değiştirilmeli, iktidarın fonu sıcak para kaynağı olarak görmesinin önüne geçilmelidir.
Hibya Haber Ajansı
