Kürt kadın yazar ve araştırmacı Nevin Reşan Güngör’ün ‘Geleneksel Kürt Kadın Kıyafetleri’ adlı eseri; Türkçe, Kürtçe ve İngilizce olarak üzere üç dilde Nûbihar Yayınları tarafından yayımlandı.
Eser, Kürt kültürü, tarihi ve coğrafyasından yola çıkarak, giyim kuşam, baş bağlama, aksesuar ve takı, çorap ve ayakkabı, el dokuma kumaş deseni, dokuma makineleri ve el aletleri, elbise kalıpları ve takı başlıklarından oluşuyor. Ayrıca tüm bunların yanı sıra eserde Türkçe, Kürtçe ve İngilizce hazırlanmış giyinmenin gerekliliği, fonksiyonları, kodları, moda, takı, Kürt kadın kostümleri tarihi başlıklarıyla yer alıyor.
200 sayfadan oluşan kitabın giriş bölümünde yazar; “Giyinmenin Gerekliliği ve Fonksiyonları”, “Giyinmenin Milli ve Kültürel Kodları”, “Moda, Takı ve Kürt Kadını Kostümleri Tarihi” gibi başlıklara yer veriyor.
1996 yılından beri üzerine çalışılan kitapta, Kürt kadınlarının geleneksel giyim tarzları ve süs eşyalarını ele alan Güngör, kitapta yer alan çizimleri birçok gezi çalışması, arşiv taraması, müze ve kaynağa dayalı olarak yorumladığını ve kendi kaleminden yeniden yazdığını söyledi.
K24’e konuşan Nevin Reşan Güngör, yaklaşık 25 yıldır üzerine çalıştığı kitabı hakkında şunları söyledi:
“Biz Kürtlerin coğrafya, tarih, dil ve daha birçok alanda olduğu gibi yiyim kuşamda da Kürt kültürü talan edildiği için tüm dünya haklarının Kürt kostümlerini, giyim kuşamını bilmesi gerektiğini düşünerek kitabımızı 3 dilde yayımladık. Eğitimini alıp moda sektöründe çalıştığım için dünya modasını okurken birçok şeyde olduğu gibi Kürtlerin diline, tarihine, kültürüne, folkloruna ilişkin bir çalışma yoktu. Özellikle Kürt kadın kıyafetleriyle ne bir kitap, ne bir katalog ne de modayla ilgili hiçbir çalışma yoktu. 1996’da Kürt kadın kıyafetleriyle ilgili Taksim’de bir sergi açtım. Kürtçe ile ilgili Kürdoloji alanında sözlük yapanlar oldu. Ben de bir Kürt kadını olarak, kendimize ait bir çalışmamızın olması gerektiğini düşünerek bunu kendime bir görev olarak bildim. Bununla ilgili resim çalışmalarım da var. Karanlıkta el yordamıyla buralara kadar geldim.”
“MODAYI İLK KONUŞAN BENİM”
Güngör, çizimleri yaparken Kürt bilim insanı El Cezeri ve Kürt devlet adamı Şerefxan Bitlisi gibi kişilerin çalışmalarından yararlandığını belirterek, “Şırnak, Hakkari, Diyarbakır gibi bir çok kenti dolaşarak kadınların Newroz ve düğünlerde giydiği modelleri topladım ve çizdim. Arşivlerde topladığım resimler var. Yüzde 100 Kürt kıyafeti olanı kullandım. Müzeleri gezdim. Erbil Müzesinde de araştırma yaptım. Kürtlerde ilk modayı konuşan benim. Kürt kadın kıyafetlerinde her modelden mutlaka bir tane benim kitabımda var” ifadeleri kullandı.
Eğitim ve çalışma alanı kadın kıyafetleri olduğu için bu kitapta Kürt erkek kıyafetlerine fazlaca yer vermediğini belirten yazar, “Kürt erkek giyimi kendini korumuş ama kadın kıyafetleri koruyamamış. Başka milletler almış kendisine mal etmiş” dedi.
Yazar Güngör, uluslararası arenada Kürt kadın kıyafetleriyle bir define düzenlemek istediğini kaydederek, “Kitabın dışında elimde resimlerin orijinalleri var. İlk önce bunlara yönelik bir sergi açmak sonra da bunu kumaşa dökmek istiyorum. Ünlü tasarımcılarla veya bir firmayla dünya fuar merkezlerinde uluslararası alanda Kürt kadın kıyafetleri definesini düzenlemek istiyorum. Birileri sponsor olursa bunu yapmak zor değil. Kürdistan Bölgesi davet gelirse orda da bir sergi açmak istiyorum” şeklinde konuştu.
ÇEVİK: ESER TÜRKLER VE YABANCILAR İÇİN DE BİR KAYNAK
Nûbihar Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik de kitap hakkında şunları söyledi:
“Bu çalışma, Nevin Hanım’ın El Cezire’yi örnek aldığı değişik arşivlerden, değişik kaynaklardan değişik kütüphanelerden, müzelerden, kitaplardan Kürt kadın kıyafetlerinden örnekler alarak bir çizim yapmış. Dolayısıyla bu eser unutulmuş ve daha çok tarihi Kürt giysilerini günümüze taşımıştır. Eser ileriki süreçte Kürtlerin moda tasarım ile ilgili çalışma yapanlara bir kaynaktır da aynı zamanda. Çalışma ayrıca, Kürtçenin yanı sıra Türkçe ve İngilizce de yazıldığı için hem yabancı hem de Türk moda çalışanları ve araştırmaları için de bir kaynak niteliğindedir.”
K24
Haber: Cesim İlhan
