Moody's Türkiye'nin uzun vadeli dış borç notunu B2 olarak teyit etti.
· Yabancı İhraççı Notu B2 olarak teyit edildi.
· Uzun Vadeli Yerel Borç Notu B2 olarak teyit edildi.
· Yerel İhraççı Notu B2 olarak teyit edildi.
· Görünüm “negatif” olarak kaldı.
Moody’s’in raporunda Türkiye’nin notunun teyit edilmesindeki dengeleyici faktörler şöyle sıralanıyor:
1. Döviz üzerindeki mevcut baskıdan bağımsız olarak, düşük cari işlemler açığının döviz rezervlerinin brüt ve net bazda kademeli olarak yeniden yapılandırılmasını destekleyen Türkiye'nin temel dış kırılganlık riski azalmıştır.
2. Türkiye'nin çeşitlendirilmiş özel sektörü, ülkenin bankaları ve yurtdışından borçlanması olan şirketler, yurtdışında önemli miktarda döviz mevduatı bulundurmak da dahil olmak üzere, para biriminin değer kaybetmesine karşı iyi bir şekilde korundukları için, kur oynaklığına karşı nispeten esneklik göstermektedir.
3. Moody's, 2022'de kamu borcunun GSYİH'nın yaklaşık %40'ında kalmasıyla birlikte Türkiye'nin kamu maliyesinin nispeten güçlü kalmasını bekliyor. Ancak, liradaki keskin değer kaybının, yabancı para birimlerine büyük ölçüde maruz kalması nedeniyle hükümetin borç oranını baskılayacağı için riskler arttı.
Yukarıda belirtilen gelişmelere rağmen, “negatif” görünümün korunması kararı, ağırlıklı olarak artan politika öngörülemezliğini, özellikle Merkez bankasının döviz kuru üzerindeki baskıya neden olan para politikası duruşunu ve oynak uluslararası sermaye akımlarını yansıtmaktadır. Mevcut ekonomik politika duruşu, önümüzdeki aylarda önemli ölçüde daha yüksek enflasyona yol açacak, hanehalkının satın alma gücünü aşındıracak ve düşük faiz oranlarına rağmen büyümede keskin bir yavaşlama olasılığını artıracaktır. Maliye politikası şu ana kadar ihtiyatlı kalırken, yaklaşan seçimler ekonomik büyümeyi teşvik etmek amacıyla daha gevşek maliye politikasına yol açabilir. Alternatif olarak, yetkililer, 2020'de görüldüğü gibi, cari açık üzerinde olumsuz etkileri olan büyük ölçekli kredi teşviği için baskı yapabilirler.
Rezervler konusunda; Merkez bankası son birkaç gün içinde döviz satmaya başlamış olsa da, Moody's geçen yılki rezerv tükenmesinin tekrarını beklemiyor, çünkü banka rezerv gereksinimleri ve bankalar arasındaki swaplar durumunda rezervlerin 30 milyar ABD Doları seviyesinde negatif kalması bekleniyor. Dış finansman ihtiyaçlarının ise; yaklaşık 200 milyar ABD Doları veya GSYİH'nın %25'i kadar büyük olsa da, toplam miktarın yarısından fazlası, güvene duyarlı piyasaya erişim gerektirmeyen istikrarlı finansman kaynaklarından gelmesi olumlu görülüyor. Bankacılık sektöründeki ticari krediler ve yerleşik olmayan mevduatlar, geçtiğimiz yıllarda 70-85 milyar ABD Doları arasında büyük ölçüde istikrarlı olduğu belirtilmektedir. Türk bankaları ve büyük şirketler, para biriminin değer kaybetmesine karşı iyi korunuyor. Bankacılık sektörü genel olarak, yurtdışındaki 43 milyar ABD Doları tutarındaki büyük döviz mevduatları da dahil olmak üzere geniş ölçüde dengeli bir döviz pozisyonuna sahiptir. Kurumsal sektörün önemli dış yükümlülükleri var, ancak kısa vadeli varlıklar eksi kısa vadeli yükümlülükler olarak tanımlanan kısa vadeli döviz pozisyonunun, Ağustos 2021 itibariyle Merkez bankası tarafından pozitif 60 milyar ABD Doları olduğu tahmin ediliyor.
Moody's, reel GSYİH büyümesinin 2022'de %4 civarına doğru yavaşlamasını beklerken, bu yıl için %11 oranında yüksek bir oran bekliyor. Büyüme patikasındaki yavaşlamanın kısmen düşük kredi büyümesinden gelebileceği, ancak geçen yılki büyük kredi dürtüsünün Türkiye'nin yapısal dış dengesizliğini daha da kötüleştirdiği düşünüldüğünde olumlu bir faktör olduğu değerlendirmesi yapılıyor. İç talep yerine ihracatın, zayıf para biriminden yararlanarak 2022'de büyümeye daha güçlü katkı yapması muhtemel görülüyor.
Kamu maliyesi; 2021'in ilk on ayına ilişkin bütçe uygulama verileri, bu yıl bütçe açığında daha fazla azalmaya işaret ediyor. Merkezi hükümet gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %34'ün üzerinde güçlü bir şekilde büyürken, harcama büyümesi ılımlı kaldı; Bu yıl keskin bir şekilde artan borç faiz harcamalarının dışında, harcama büyümesi enflasyona göre düzeltilmiş koşullarda büyük ölçüde sabit kaldı. Merkez bankasının Eylül ayında para politikasını gevşetmeye başlamasından bu yana yaklaşık %30 oranında değer kaybı, Moody's'in önceki beklentilerine kıyasla Türkiye'nin kamu borç oranını artıracak.
Devam eden olumsuz görünüm, esas olarak Türkiye'nin öngörülemeyen politika yapımını yansıtıyor. Merkez bankasının yüksek ve yükselen enflasyona rağmen Eylül ayından bu yana ana politika faizinde 400 baz puanlık indirimler yapması, mevcut kur stresine en büyük katkıyı sağlıyor. Merkez bankasındaki üst düzey personelin sık sık değişmesi, yetkililerin durumu sakinleştirmek için politika araçlarını kullanma istekliliğini daha da sınırlandırıyor.
Not veya görünümde artışa konu olabilecek faktörler:
· Para biriminin istikrar kazanması ve vadesi gelen borçların sorunsuz bir şekilde çevrilmeye devam etmesi durumunda görünüm durağan hale gelebilir, bu da piyasa stresi riskinin düşük olduğunu gösterir.
· Enflasyon beklentilerinin yeniden sabitlenmesine odaklanan para politikası duruşunun değiştirilmesi de olumlu olacaktır.
· Dış hesaptaki iyileşmelerin hızla devam etmesi ve döviz rezervlerinin daha da yeniden yapılandırılması durumunda notlar yükseltilebilir.
· Yabancı paraya bağlı devlet borcunun payında bir azalma da daha yüksek bir not seviyesini destekleyecektir.
Not veya görünümde düşüşe konu olabilecek faktörler:
· Mevduat sahiplerinin dolar mevduatına geçmesine karşın bankacılık sektöründe tasarruflarını elinde tutmasının mevcut eğiliminin aksine, bankacılık sisteminden önemli mevduat çekilme riskini artıran daha fazla önemli para birimi değer kaybı senaryosunda, derecelendirmeler daha fazla aşağı yönlü baskı altına girecek.
· Merkez bankasının para birimi üzerindeki aşağı yönlü baskıyı durdurmak için yeniden önemli bir şekilde döviz rezervlerini kullandığına dair işaretler de olumsuz olacaktır.
· Bankacılık sektöründen (zorunlu karşılıklar ve merkez bankası ile swaplar şeklinde) etkin bir şekilde ödünç alınan rezervler hariç tutulduğunda, yabancı para rezervleri negatif kalmaktadır.
· Son olarak, maliye politikası duruşunda bir değişiklik -- önemli ölçüde daha yüksek açıklar ile artan bir borç eğilimine yol açar -- notlar için olumsuz olacaktır.
Kredi Derecelendirme Profili:
· Fitch'in uzun vadeli yabancı para borç notu: BB-, görünüm negatif.
· S&P uzun vadeli yabancı para borç notu: B+u, görünüm durağan.
Son Derecelendirme Eylemleri:
· Fitch Türkiye'nin Görünümünü negatife indirdi, kredi notunu onayladı.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
