Türkiye’de Ekim ayında sanayi üretimi takvim etkisinden arındırılmış verilerle, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,2 artarken; mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki aya göre %1,1 oranında artış göstermiştir. Arındırılmamış verilere göre ise, sanayi üretiminde, geçen yılın aynı dönemine göre %9,4 oranında artış gerçekleşmiştir. Bizim tahminimiz Ekim ayında sanayi üretiminin arındırılmış verilerle yıllık bazda %10,1 artması yönündeydi.
Nisan-Mayıs kapanma döneminde düşen üretimden sonra, Haziran ve Temmuz ile başlayan dönem itibariyle güçlü artış ivmesinin sürdürüldüğü görülmektedir. Özellikle talebin güçlü seyrettiği 3Ç20 döneminde, bu durumun otomotiv, beyaz eşya ve birçok sektörde yansıması görülmüştü. Yurtdışındaki talep koşulları da söz konusu dönemdeki toparlanma etkisiyle olumlu katkı vermişti. 3Ç20 döneminde sanayi tarafında yakalanan ivme devam ettiriliyor. Kapanmaların etkisi, fabrikaların çalışma düzeninde birtakım önlemleri beraberinde getirse de, genel anlamda üretim bandında hareketlilik devam ettirildi.
Detaylara baktığımızda; madencilik ve taş ocakçılığı aylık bazda %0,6 azalırken, yıllık bazda %0,4 artış göstermiştir. İmalat sanayiinde aylık bazda %1,4 artış görülürken, yıllık bazda ise %11’lik büyüme gerçekleşmiştir. Elektrik, gaz, buhar grubunda ise aylık bazda %2,5 daralma görülmüş, yıllık bazda ise artış %5,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Aylık bazda dayanıklı tüketim malı %4,8, dayanıksız tüketim malı %2, ara malı %1,7 oranında artmıştır. Enerji aylık bazda %1,5, sermaye malı ise %1,3 oranında daralmıştır. İlgili kalemlerdeki yıllık değişimlere bakıldığında ise; dayanıklı tüketim malı %21, ara malı %12,1, sermaye malı %10,4, dayanıksız tüketim malı %8,1 ve enerji %1,2 artmıştır.
Sanayi üretim endeksi (Yıllık)… Kaynak: TÜİK, Bloomberg
Sanayi üretimindeki mevcut momentum devam ettirilebilir. Pandemide belli sektörler etkilendi ve mevcut kapanma önlemleri çerçevesinde de etkilenmeye devam ediyor. Kısıtlamaların genel etkisi daha çok hizmet sektörü tarafında, özellikle restoranlar ve turizm tarafında hissediliyor. Sanayi tarafında ise, üretim faaliyetlerinin aksamaması için kapsam dışında tutulmanın etkisiyle faaliyet devam ediyor. Pandeminin etkileri ve önlemlerin kapsamına dair daha net veriler elde edildikçe de sanayideki momentumun devam edip etmeyeceğine bakacağız. Talep tarafında riskler var, şimdi hem yurtiçi talebin sınırlanması, hem de yurtdışındaki kapanma önlemlerinin etkisi risk oluşturuyor. Tüm dünyada ise aşı beklentileri var. Hammadde fiyatları içeride kur etkisinden yükseldi, dünyada ise aşı umutları ve iyileşme beklentileriyle fiyatların artması durumu var. Aşı, ekonomik teşvikler, normalleşme ve bunun ekonomik hareketlenme etkisi büyüme momentumu açısından belirleyici unsurlar olacaktır. 2020 yılını 0’a yakın bir büyüme oranıyla kapatmayı beklerken, 2021 yılına dair ise salgına dair risklerin artmadığı bir senaryoda %4 yakınında bir ekonomik büyüme beklenebilir.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
