Uluslararası öneme sahip bir sulak alan ekosistemi olan Gediz Deltası, her yıl on binlerce kuşun ürediği Türkiye'deki 312 Önemli Doğa Alanından (ÖDA) biridir. Gediz Deltası'nın üreyen kuş türleri ve yayılışları, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve DKMP İzmir Şube Müdürlüğü'nün de desteğiyle Doğa Derneği uzmanları tarafından gerçekleştirilen üreyen kuş atlası çalışmasıyla ortaya çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi ayni ve araçlarla. Nisan ayında sahada gönüllülerin katılımıyla başlayan Kuş Göçü İzleme Programı'nın devamı niteliğindeki üreyen kuş atlası çalışması 15 Haziran'da tamamlandı. Çalışmanın sonunda Gediz Deltası'nda üreyen her kuşa ait üreme haritası oluşturulmuştur.
Dünya flamingo nüfusunun yaklaşık yüzde onuna ev sahipliği yapan Gediz Deltası, Türkiye'de flamingoların ürediği iki bölgeden biri. UNESCO Dünya Doğa Mirası kriterlerini karşılayan Gediz Deltası'ndaki flamingo üreme adasında her yıl 18 ila 20 bin flamingo yumurtadan çıkıyor. Bu yıl Gediz Deltası'nda on binlerce bebek flamingo dünyaya geldi. İzmir kenti ve yaban hayatının iç içe geçtiği doğal bir alan olan Gediz Deltası, flamingoların yanı sıra tepeli pelikanlar, küçük kerkenezler, mahmuz mahmuzları, kara kırlangıçlar, akçaağaç cılıbıtları ve kocagöz gibi kuş türlerinin de ürediği bir sulak alan ekosistemidir.
Doğa Derneği ekibinin yürüttüğü Gediz Deltası Üreme Kuş Atlası çalışmaları gönüllülerin katılımıyla gerçekleşti. Mayıs ayında başlayan saha çalışması, Türkiye'nin farklı bölgelerinden gönüllülerin de desteğiyle 15 Haziran'da tamamlandı. Çalışmalara katılan gönüllüler, kuş gözlemciliği konusunda deneyim kazanarak, üreyen kuşlar için izleme çalışmalarının nasıl yapıldığını konusunda uzman kuş gözlemcilerinden öğrenme şansı buldular.
Doğa Derneği Biyoçeşitlilik Araştırma Koordinatörü Şafak Arslan, Gediz Deltası'nda yaptıkları üreyen kuş atlası çalışmalarıyla ilgili şunları söyledi: “2021 yılında Gediz Deltası'nda düzenli kuş gözlem faaliyetlerine başladık. Mayıs ayının ilk haftası itibari ile deltanın tamamında üreyen bir kuş atlası hayata geçirdik. Aynı yöntemle deltadaki son kuş atlası çalışması 2006 yılında yapılmıştır. Bu çalışma sayesinde alandaki ve üreyen kuş türlerindeki değişimi görmüş olduk. Çalışma sırasında 114 kuş türünün üreme süreçlerine tanık olduk. Bu sayı, Türkiye'de üreyen kuş türlerinin üçte birinden fazladır. 2006 yılında yapılan çalışma ile karşılaştırıldığında, deltada o yıllarda kuğu, guguk kuşu, ince gagalı martı, kırmızı kiraz kuşu, sarı kantaron ve kuzgun gibi türlerin üremediğini, ancak artık üremeye başladıklarını tespit ettik. Daha önceki çalışmalarda olduğu gibi küresel ölçekte nesli tehlike altında olan üvey kuşunun deltada da ürediğini kaydetmiştik. Çayır otu ve gri chinte gibi kuş türlerinin maalesef artık bölgede üremediğini gözlemledik. Çalışmanın sonunda her tür için bir üreme haritası oluşturduk. Bu haritalar sayesinde deltada üreyen her kuşun yuva yeri belirlendi. Amacımız Gediz Deltası'nın yaşam alanları olan bu alanların korunması ve devamlılığının sağlanmasıdır. Deltadaki biyolojik çeşitliliği tehdit edecek herhangi bir olumsuz projede, çalışmalarımızın karar vericiler tarafından üs olarak kullanılmasını ve kuşların yaşam alanlarının tahrip edilmemesini temenni ediyoruz. Üreme kuş atlasının ardından deltada rutin kuş gözlem faaliyetlerine devam edeceğiz. Sonbahar göç döneminde de göç izleme çalışması ile deltadaki çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
Doğa Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dicle Tuba Kılıç, İzmir'in Gediz Deltası'nda üreyen kuş atlası çalışmasının deltanın UNESCO Dünya Doğal Miras Alanı ilan edilmesi için yürütülen süreç açısından önemine vurgu yaptı. konu: “Gediz Deltası, UNESCO'nun Dünya Doğal Miras kriterlerini karşılamaktadır. Uluslararası öneme sahip bir sulak alan. 2002 yılındaki kuruluşumuzdan bu yana bu eşsiz doğal alanın zarar görmeden yaşatılması için çalışıyoruz. Bu kapsamda yürüttüğümüz çalışmaların bir ayağı da Gediz Deltası'ndaki biyolojik çeşitliliğin izlenmesi için yaptığımız araştırmalardır. Yapmış olduğumuz Gediz Deltası Üreme Kuş Atlası çalışması deltadaki kuş çeşitliliğini ortaya koyması açısından oldukça değerlidir. Bu çalışma ile Gediz Deltası'nda üreyen kuşların kapsamlı bir haritası ortaya çıkmıştır. Yaklaşık iki milyon yıllık olan Gediz Deltası, doğa severler ve bilim adamları tarafından uzun yıllardır korunmaktadır. Yaptığımız bu çalışmaların deltanın UNESCO Dünya Doğal Mirası ilan edilmesiyle taçlandırılacağına inanıyoruz” dedi.
Hibya Haber Ajansı
