KBY referandumu 25 Eylül’de yapıldı. Referandumdan, yüzde 92.73 oranında evet, yüzde 7.27 oranında ise hayır çıktı. Referandum sandıkta bitmedi tabii. Yankıları hala devam ediyor…
Özellikle Türkiye özelinde KBY referandumu tartışmaları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve hükümetin üslubunu sertleştirmesiyle daha da arttı. Başbakan Yıldırım ise daha temkinli ve dikkatli açıklamalar yapıyor… Cumhurbaşkanı Erdoğan, referandumun yapılacağına dair bilgilendirilmediğini açıklıyor, Barzani tarafı ise iki aydır randevu istedikleri halde taleplerinin karşılıksız bırakıldığını iddia ediyor.
Referandum öncesi ve sonrası Kürtlerin ne düşündüğünü analiz etmek için sahanın nabzını tuttum…
Referandumdan önce konuştuğum Kürtlerin kahir ekseriyeti, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sertleşen üslubunu “Erdoğan’ın bu tavrı iç siyasete yönelik, milliyetçi tabanı kontrol altında tutmak için böyle karşı tavır sergiliyor” diyerek yorumluyordu. Referandumdan sonra konuştuğumda ise güvenin yerini ciddi bir hayal kırıklığının aldığını gözlemledim. Kürtler, Barzani ile tokalaşan, çözüm sürecinin mimarı olan, Barzani’yi ve Şivan Perwer’i Diyarbakır’a davet edip el ele tutuşarak tarihi bir resim veren Erdoğan’ın neden ve nasıl bir anda ambargoya varabilecek açıklamalar yaptığına hala anlam verebilmiş değiller. Konuştuğum bir diğer Kürt ise, “KBY giderek ticaret yapan arkadaşlarım var. Ticaretten ciddi oranda gelir elde ediyorlar. Sınır kapısı kapanır ve ambargo uygulanırsa çok kişi aç kalacak” diyor. Bir başkası ise, “Arakan’daki din kardeşlerimize uygulanan zulüm ciğerimizi yaktı. Bir vicdanlı devlet adamı çıksa da yardım etse diye dua ettik. Emine Erdoğan, Arakan’daki Müslümanlara destek olmak için gittiğinde içimiz bir nebze olsun rahatladı. Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan, KBY’ne ambargo uygulayacaklarını söylüyor. Peki, KBY’de yaşayan Kürtleri Müslümandan saymıyor mu?” diyor.
Her yıl 20 Ekim’de Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılan “Kanaat Önderleri” toplantısı, bu yıl öne alındı ve geçtiğimiz Perşembe günü yapıldı. Cuma günü, eski bir AK Parti milletvekilini makamında ziyaret ettim ve süreçle ilgili ne düşündüğünü sordum. Çözüm sürecinin mimarı olan Erdoğan’ın KBY’ye yönelik açıklamalarının Kürtler nezdinde ciddi bir travmaya neden olduğunu söyledi. 16 Nisan referandumunda Kürt oyları olmasa, barajı aşamayacaklarını tekrar hatırlattı... Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ve MHP Lideri Bahçeli'nin milliyetçi söylemlerinin devam etmesi halinde ülkede kaos çıkabileceğine dikkat çekti.
“Kanaat Önderleri” toplantısına katılan birkaç kişi ile de konuştum.
Toplantıda neler yaşandığını sorduğumda yüzü düştü ve memnuniyetsiz bir şekilde, Erdoğan’ın, beklentilerini karşılayacak bir konuşma yapmadığını, Meclis’te yapılacak uyum yasalarının oylanması sırasında MHP ve CHP’nin oylarına ihtiyacı olduğu için KBY referandumuna gereğinden fazla tepki gösterdiğini, bu nedenle şimdi MHP ve CHP’ye, 2019 seçimleri için ise Kürtlere ihtiyacı olduğunu ancak bu saatten sonra Kürtleri ikna etmenin hiçte kolay olmayacağını söyledi. Toplantıda ekrana yansımayan bazı olumsuzlukların yaşandığına da dikkat çekti ve “Kürtleri itibarsızlaştıran, haklarını gasp eden, Kürt gençlerini hem askerde hem de dağa çıkarıp katleden PKK’yı Rabbim kahretsin. Kürtlerin ahını PKK’ya bırakmasın!” diyerek gözleri yaşlı bir şekilde tepki gösterdi.
Anlatılanları kısaca özetleyecek olursam, Erdoğan’ın KBY’ye ambargo uygulamakla sadece orada yaşayan Kürtleri değil, KBY’de ticaret yapan Türkiye Kürtlerinin de açlığa mahkum edileceği izlenimi hakim. “İsrail’i ilk tanıyan ülke Türkiye olduğu halde, KYB referandumunda çıkan yüzde 92’lik halk iradesini geçersiz sayamazlar” görüşü de azımsanmayacak kadar fazla… Bir diğer görüş ise, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki Kemalist tahakkümün bugün hala etkin olduğu ve Türkiye siyasetinin hala yanlış bir politika izlediği yönünde.
Halkı karşı karşıya getirmeyecek, aklı selim, uzlaştırıcı ve birliştirici açıklamaların yapılması içinden geçtiğimiz bu hassas süreçte çok önemli. Zira ülkede kaos çıkarmak için pusuda bekleyen kirli eller hiçbir dırsatı kaçırmayacaktır...
2019 seçimleri önem arz ediyor. AK Parti, Meclis’te tekrar çoğunluğu elde etmek, Erdoğan ise Başkan olmak istiyorsa bugün izledikleri siyaseti ve siyaset dilini tekrar gözden geçirmeli. Zira Kürtleri ikna etmek hiç kolay olmayacak.
Selam ve dua ile...