Stalin Rusyası döneminde sürgün edilen Ahıska Türkleri ülkemizde çokça konuşulur, etkinlikler düzenlenerek sürgünün acı hatıralarından bahsedilir. Ancak aynı dönemde sürgün edilen Kürtlere pek de itibar edilmez. Oysa her ikisi de tüm insanlığın acısıdır.
Kürtlerin yakın dönem sürgün hikayelerini kalemim yettikçe şöylece anlatayım.
Stalin Rusyasında sürgün edilen Kürtler:
Kürtler, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Halk Komiserleri Konseyi'nin 17 Aralık 1936 tarihli 2123-420 Nolu kararına dayanılarak, "Hükûmetin kararına dayanarak, önümüzdeki günlerde Ermenistan sınır bölgelerinden 425 Kürt çiftliği tahliye edilecek ve sayı yaklaşık 2100 kişiyi kapsayacaktır. Yeni yerleşim yeri Kırgızistan SSC olacaktır." İfadeleriyle sürgün emirleri çıkarıldı. Sürgün emri çıkarılan Kürtler trene bindirilerek Kazakistan'a gönderildi. 9 Aralık 1938 tarihli Sovyetler Birliği Dış İşleri Halk Komiserliği'ne Kazakistan SSC'nin ilgili birinin gönderdiği telgrafta "Ulaşan trende tam bir düzensizlik hüküm sürmüştür. Yerinde doğru bir düzenleme yapılmamıştır; insanlar ve eşyalar ayrılmamıştır." denilerek, Kürtlerin insanlık dışı bir uygulama ile karşı karşıya bırakılarak sürgün edildiği ve gittikleri yerde yaşadıklarına ilişkin ise Kazakistan SSC Halk Komiserleri Konseyi başkanı H. Undasınov'un 20 Ocak 1939 tarihli mektubunda "Göçmenler, kış koşullarında kesinlikle uygun olmayan, tamamıyla anti sıhhiye durumdaki genel barakalarda ve baraka tipli özel odalara yerleştirilmiştir. Bunun sonucunda tifo ve yaygın sıtmalar kayda alınmıştır. Göçmenlere normal erzak temini yapılamamaktadır. Yöneticiler kış için yanacak vermemiştir." denilmişti.
SSCB tarafından sürgüne gönderilenlerden biri de Kazakistanlı Kürt mühendis, nam-ı diğer "Bilimin Mareşali" Prof. Dr. Nadir Nadirov'un ailesi idi. Nadirov, Kürtlerin dramını "Sovyetler Birliği'nde Kürtler" adlı eserinde tüm çıplaklığı ile anlatır. Ağustos ayında dünya yurdunu terk eden Nadirov, Kürtlerle ilgili bir anlatısında, “Moskova’daki öğrencilik yıllarımda kimse Kürtleri tanımıyordu. Bana milliyetimin ne olduğunu sorduklarında Kürt olduğumu söylüyordum. Kimse bilmiyordu. Nasıl bir millettir, nerde yaşıyorlar, tarihleri var mı, dilleri var mı diye bana soruyorlardı. Artık herkes Kürtleri tanıyor.” demiştir.
Saddam döneminde Kürtler:
Kürt halkı Saddam Hüseyin döneminde de büyük zulümler yaşadı; saldırılar, ölümler, yaralamalar, korkutarak topraklarını terke etmelerini sağlamak gibi bir çok yolu deneyen Saddam Hüseyin son olarak Enfal ve Halepçe katliamları ile binlerce Kürdü elma kokulu zehirli gazla katletti. 1,5 milyon kadar oldukları tahmin edilen Kürt, Saddam zulmünden kurtulmak için çareyi komşu ülkelere kaçtı. Bir bu kadarı yollarda yaşamını yitirirken, çok sayıda kişi ise hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti. Kürtler, Saddam Hüseyin’in zulmünden kaçarak Türkiye’ye sığındılar. Büyük bir mücadelenin ardından IKBY'de özerklik kuran Kürtler, rahat bir nefes alabildiler. Türkiye'ye gelen IKBY'li yetkililer ve siyasiler vip salonda ağırlanarak ikili ilişkileri daha da geliştirmek için adımlar atıldı/atılıyor. Hem Cumhurbaşkanı Erdoğan hem de Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar gibi üst düzey yetkililerle bir çok defa Barzanilerle bir araya geldiler. Türkiye'ye ait birçok şirket IKBY'de faaliyet gösteriyor.
Belarus ve Polonya sınırındaki Kürtlerin dramı
Belarus üzerinden Avrupa Birliği ülkesi olan Polonya’ya girmeye çalışan aralarında yüzlerce Kürt ailenin bulunduğu yaklaşık 20 bin kişi bir aydan uzun süredir iki ülke sınırı arasında sıkıştı. Bu sıkışma nedeniyle akla mantığa uymayan açıklamalarda bulunan AB üyesi ülkeler, 20 bin kişilik düzensiz göçmeni Türkiye’nin uçaklara doldurarak Belarus’a getirdiği iddiasında dahi bulundular. Türkiye, Irak’ın da aralarında bulunduğu birçok ülkeden gelen yabancının Belarus’a uçuşlarının yasaklandığını duyurdu. Adından bölge ülkelerden de benzer şekilde peş peşe açıklamalar geldi. Göçmenlerden 460'tan fazla kişinin Belarus sınırından geri dönmek için kayıt yaptırdığı ve uçağın Irak ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY)’nden 430 kişiyi taşıyacağı belirtilmişti. IKBY Hükümet Sözcüsü Cotyar Adil, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada önemli bir noktaya işaret ederek, Kürdistan Bölgesi halkı arasında nifak ve kaos çıkarmak isteyenlerin olduğunu belirterek söz konusu göçün nedenine ilişkin detaylı bilgi vermemiş ancak teyakkuzda olduklarını ifade etmişti.
Kış mevsimine girdiğimiz şu günlerde havaların gittikçe soğumasıyla birlikte aralarında yüzlerce kürdün bulunduğu çoğu çocuk 20 bin kişi yaşam mücadelesi veriyor. Sağlıktan, ısınmadan, yemekten ve barınmadan uzak bir şekilde sınırda bekleyen göçmenlerden bugüne kadar çok sayıda kişi hayatını kaybetti.
Dış basına konuşan göçmenlerden Karwan Kamil Surçi, Belarus-Polonya sınırında yaşanan dramı şöyle anlattı: “Bugün 11 yaşındaki Erbilli bir çocuk soğuk hava, açlık ve susuzluktan dolay hayatını kaybetti. Erbilli olduğunu öğrendiğimiz başka bir genç daha hayatını kaybetti.”
Belarus askerleri tarafından şiddete uğrayan Kürtlerin sayısı da azımsanmayacak kadar çok...
Beni en çok etkileyen ise, Suriye’de devam eden iç savaş nedeniyle Ürdün’e kaçarak oradaki mülteci kapmlarında yaşayan bir ailenin oğlu olan 19 yaşındaki Ahmet el Hasan’ın Belarus-Polonya sınırındaki nehirde boğularak can vermesi ve günler sonra yetkililerin ulaştığı aileden izin alınarak cenazesinin Polonya’ya defnedilmesi oldu. Hasan, hayatta iken giremediği Polonya'ya ölü olarak toprak sahibi olmuştu.
IKBY Zaxo Milletvekili Chiya Sharif ile Belarus-Polonya arasına sıkışan Kürtlerin durumu ile ilgili yaptığım görüşmede, konuyu yakından takip ettiklerini ve bölgeye gitmek için diplomatik girişimlerinin devam ettiğini söyledi.
Hülasa, sözüm ona "adalet timsali" AB, özelde Kürtlerin, totalde tüm sivil göçmenlerin dramını görmezden gelerek sınırlarda kimsesizliğe terk etmiş durumda.
Umarım en kısa sürede bu insani kriz çözüme ulaştırılır ve kara kışın kapımızı çaldığı şu günlerde sınırda bekleyen binlerce sivilin çaresizliği sona erer.
Selam ve selametle...
Kaynaklar: https://tr.wikipedia.org/wiki/Sovyetler_Birli%C4%9Fi%27ndeki_K%C3%BCrtlerin_s%C3%BCrg%C3%BCn%C3%BC
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sovyetler_Birli%C4%9Fi%27nde_K%C3%BCrtler
https://tr.wikipedia.org/wiki/Halep%C3%A7e_Katliam%C4%B1
https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/301020218